گلخانه به عنوان محیطی برای رشد محصولات در تمام فصول، به شرایط محیطی خاص نیاز دارد. بنابراین برای این شرایط محیطی وجود برخی تجهیزات الزام پیدا می‌کند. برای ایجاد محیط گلخانه‌ای شما باید دما، رطوبت، میزان عایق بودن فضا و… را در نظر داشته باشید تا شرایط رشد مطلوب گیاهان گلخانه‌ای فراهم شود. همچنین گیاهان برای رشد به بستر مناسب نیاز دارند که این بستر تنها با عملکرد درست و هماهنگ این تجهیزات در کنار هم مهیا می‌شود. همراه ما باشید تا در این مقاله به معرفی تجهیزات گلخانه‌ای بپردازیم.
تجهیزات گلخانه
همانطور که می‌دانید گیاهان برای رشد مطلوب به مجموعه‌ای از عواملی چون نور، گرما مناسب، رطوبت در خاک و هوا و… نیاز دارند. در واقع محیط گلخانه‌ای باید شرایط رشد گیاهان را برآورده کند تا محصولاتی باکیفیت و سالم تولید شود. تجهیزات گلخانه‌ای با عملکرد سازگار در کنار هم در رسیدن به این هدف کمک کرده و باعث ایجاد شرایط ویژه‌ای در گلخانه می‌شوند. به طور کلی تجهیزات گلخانه‌ای مجموعه‌ای از ابزار و سیستم‌هایی هستند که با ایجاد شرایط محیطی مطلوب و همچنین جلوگیری از عوامل آسیب رسان، بستر مناسبی برای رشد گیاهان ایجاد می‌کنند. شرایط گلخانه امکان رشد گیاهان در فصول مختلف را ایجاد می‌کند که همین امر باعث اهمیت ایجاد شرایط گلخانه‌ای به صورت استاندارد و مطابق با شرایط محیطی شده است. در واقع رشد محصولات گلخانه‌ای تاثیر گسترده‌ای در تامین نیازهای غذایی و همچنین گل‌های زینتی دارد، بنابراین استفاده از تجهیزات مناسب برای این فضا از اهمیت بالایی برخوردار است.
انواع تجهیزات گلخانه
گلخانه محیطی متمایز از فضای بیرون خود است که برای ایجاد شرایط مناسب رشد گیاهان به اجزای مختلفی نیاز دارد. تجهیزات گلخانه به دلیل گستردگی نیازهای گلخانه، انواع مختلفی دارند که در ادامه به بررسی هریک می‌پردازیم.
- اسکلت گلخانه: معمولا برای برپایی فضا گلخانه به سازه و اسکلت نیاز است که می‌تواند از جنس چوب، فلز و… باشد.
- پوشش گلخانه: برای اینکه فضا گلخانه از محیط بیرون آن جدا شود باید از پوشش بر روی اسکلت استفاده شود که معمولا این پوشش از جنس‌های شیشه و پلاستیک انتخاب می‌شود. پلاستیک به دلیل مزایا بسیار و همچنین قیمت پایین از کاربرد بیشتری برخوردار است. به همین منظور برای پوشش گلخانه‌ها از نایلون گلخانه استفاده می‌شود.
- توری گلخانه: یکی از تجهیزات گلخانه که نقش موثری در حفاظت از محیط گلخانه‌ای دارد، توری گلخانه است که می‌تواند محیط گلخانه را از تنش دمایی و دیگر عوامل خارجی در امان نگه دارد.
- سیستم تهویه: این سیستم یکی از تجهیزات ضروری برای گلخانه شناخته می‌شود. گلخانه به عنوان یک محیط بسته به گردش هوا نیاز دارد تا هوای تازه مورد نیاز گیاهان و دی اکسید کربن تامین شود. به همین دلیل سیستم تهویه نقش مهمی در ایجاد هوا مطلوب رشد گیاهان دارد.
- سیستم گرمایش گلخانه: در فصول سرد سال، سرما محیط می‌تواند باعث خشکی و مرگ گیاهان شود. در این حالت استفاده از سیستم گرمایش اهمیت بسیاری پیدا می‌کند. معمولا محیط گلخانه باید از یک دما معتدل برخوردار باشد که این دما به وسیله سیستم‌هایی چون هیتر یا بخاری تامین می‌شود.
- سیستم سرمایش گلخانه: یکی از موارد مهم در تهیه تجهیزات گلخانه‌ای توجه به دما محیط گلخانه است. به طور کلی تمامی گلخانه‌ها در شرایط اقلیمی مختلف به سیستم سرمایش گلخانه‌ای نیاز دارند تا در فصول گرم، دما مطلوب گیاه ایجاد شود. معمولا برای خنک کردن گلخانه می‌توان از تجهیزاتی چون فن گلخانه، پد سلولزی گلخانه و… استفاده کرد.
- سیستم آبیاری گلخانه: از دیگر عوامل مهم در رشد گیاه، آبیاری آن است. تاثیر زیاد آب بر روی رشد گیاه باعث شده است که این سیستم یکی از مهم‌ترین تجهیزات گلخانه به شمار رود که در انواع متنوعی وارد بازار می‌شود. سیستم آبیاری در مدل‌های دستی، زیرسطحی، قطره‌ای، مه پاش و… به گونه‌ای طراحی شده اند که میزان مطلوب آب مورد نیاز گیاه را تامین کرده و به کاهش مصرف آب کمک می‌کنند.
- سیستم برق گلخانه: تجهیزات گلخانه معمولا به صورت برقی هستند. بنابراین تامین برق مورد نیاز در فضا گلخانه برای عملکرد صحیح تجهیزات ضروری است. معمولا در فضای گلخانه برای تامین برق مورد نیاز از ژنراتور برق استفاده می‌شود. همچنین گلخانه به روشنایی کافی هم نیاز دارد که از تجهیزات گلخانه چون لامپ فتوسنتز، سیستم کنترل اقلیم محیط، چراغ حشره کش و… برای رفع آن استفاده می‌شود.
- تجهیزات کنترل کننده: میزان رطوبت و دما در محیط گلخانه‌ای باید مرتبا اندازه گیری شود تا همواره شرایط محیطی استاندارد رشد گیاهان وجود داشته باشد. از مهم‌ترین این تجهیزات می‌توان به رطوبت سنج و دماسنج‌ها اشاره کرد.
علاوه بر تمامی تجهیزات گلخانه نام برده شده، موارد دیگری چون دستگاه ابر ساز، وسایل کنترل نور و دستگاه‌های ضد عفونی کننده خاک و… نیز وجود دارد که عملکرد صحیح آن‌ها در کنار هم باعث ایجاد محیط گلخانه‌ای مطلوب می‌شود. همچنین از نایلون‌های مختلفی در گلخانه‌ها استفاده می‌شود که می‌توان به نایلون کشاورزی اشاره نمود.
نکات مهم در تهیه تجهیزات گلخانه
برای تهیه تجهیزات گلخانه‌ای باید عوامل مختلفی در نظر گرفته شود تا در نتیجه، شرایطی مطلوب مطابق با نیاز گیاهان ایجاد شود. هر گیاه در فصول مختلف با توجه به شرایط رشد خود، نیازهای متمایزی دارد. در فصول گرم معمولا گلخانه به سیستم سرمایشی نیاز دارد و در شرایط آب و هوایی سرد این موضوع برعکس است. در واقع همواره سعی می‌شود محیط گلخانه از دمای متعادل برخوردار باشد. همچنین تغییر رطوبت از میزان مشخص آن می‌تواند آسیب‌های جدی برای محیط گلخانه ایجاد کند و باعث از بین رفتن گیاهان شود. اما علاوه بر تجهیزات گلخانه‌ای کنترل کننده، پلاستیک گلخانه‌ای که پوشش اصلی فضای گلخانه است، تاثیر بسیاری بر ایجاد محیط مطلوب برای رشد گیاهان دارد. امروزه این نایلون‌ها با استفاده از افزودنی‌هایی چون ضد اشعه خورشید، ضد الکتریسیته ساکن و… از سطح کیفیت بالاتری برخوردار هستند و شرایط بهتری برای رشد گیاهان فراهم می‌کنند. به طور کلی می‌توان گفت که برای ایجاد یک شرایط استاندارد گلخانه‌ای، نمی‌توان فقط به تجهیزات خاصی بسنده کرد. بلکه شما باید برای انتخاب تمامی اجزای یک گلخانه دقت کافی داشته باشید و به سازگاری عملکرد آن‌ها در کنار هم توجه کنید.
جمع بندی
تجهیزات گلخانه از ارکان اصلی ایجاد یک فضای گلخانه‌ای هستند. گلخانه محیطی متمایز از اطراف آن با شرایط ویژه رشد گیاه در فصول مختلف است که برای ایجاد این شرایط به ابزار متفاوتی نیاز دارد. ما در این مقاله با انواع تجهیزات گلخانه‌ای و تاثیرات هر یک بر ایجاد شرایط مطلوب آشنا شدیم. بهتر است برای تهیه هر یک از این تجهیزات با عملکرد آن‌ها و سازگاری مجموعه تجهیزات در کنار هم آشنایی داشته باشید و ضمن دریافت مشاوره از متخصصان این حوزه، نمونه‌هایی باکیفیت تهیه کنید.