بازیافت پلاستیک یکی از راهکارهای مهم در حفظ محیط زیست است. شرکت‌های تولیدکننده با درج علائم بازیافت روی محصولات پلاستیکی، به تفکیک و پردازش راحت‌تر آن‌ها کمک می‌کنند. این علائم معمولاً به‌صورت یک مثلث متشکل از سه فلش دیده می‌شوند که هر فلش نشان‌دهنده یکی از مراحل جمع‌آوری، طبقه‌بندی و تفکیک است. درون این مثلث عددی درج شده که نوع پلاستیک و میزان سختی بازیافت آن را مشخص می‌کند. اگر به ته ظروف یک‌بارمصرف و بسته‌بندی‌های پلاستیکی دقت کنید، نشانه‌هایی را مشاهده خواهید کرد که علاوه بر قابلیت بازیافت، اطلاعاتی درباره شرایط مصرف و نگهداری محصول ارائه می‌دهند. شناخت این نمادها نه‌تنها به استفاده ایمن‌تر از پلاستیک‌ها کمک می‌کند، بلکه ما را در فرآیند بازیافت و کاهش آسیب‌های زیست‌محیطی یاری می‌دهد. در ادامه، با مهم‌ترین این علائم و معانی آن‌ها آشنا خواهیم شد.

علائم مربوط به نوع پلاستیک و بازیافت

اگر به بطری‌ها، ظروف و بسته‌بندی‌های پلاستیکی دقت کنید، یک مثلث با سه فلش را مشاهده خواهید کرد که عددی درون آن و حروفی در زیر آن درج شده است. این علامت نشان‌دهنده بازیافت است و هر فلش یکی از مراحل جمع‌آوری، طبقه‌بندی و تفکیک را نشان می‌دهد. با افزایش آلودگی محیط زیست، شناخت این علائم اهمیت بیشتری پیدا کرده است. اعداد ۱ تا ۷ درون مثلث، نوع پلاستیک و میزان زیست‌تخریب‌پذیری آن را مشخص می‌کنند، درحالی‌که کلمات زیر مثلث، نوع پلاستیک به‌کاررفته را نشان می‌دهند. شناخت این نمادها به ما کمک می‌کند تا شرایط نگهداری و بازیافت پلاستیک‌ها را بهتر درک کرده و در کاهش آلودگی محیط زیست نقش مؤثری ایفا کنیم. روی بیشتر بسته‌بندی‌های پلاستیکی، یک مثلث با شماره‌ای از 1 تا 7 دیده می‌شود. این شماره‌ها نشان‌دهنده نوع پلاستیک هستند:

مثلث بازیافت

در زیر هر مثلث حروفی وجود دارد که نوع پلاستیک به كار رفته در محصول را نشان می دهد. هم چنین در داخل هر مثلث عددی را مشاهده می کنید که از یک تا هفت متغیر است. این اعداد کدهایی هستند که با توجه به میزان بازیافت پذیری پلاستیک ها به آن ها اختصاص داده شده است و میزان زیست تخریب پذیری آن ها را نمایش می‌دهد. هر چه این عدد کمتر و نزدیک به عدد یک باشد، پلاستیک مورد نظر بازیافت پذیرتر بوده و برای محیط زیست کم خطرتر است. پس با شناخت این اعداد پلاستيک های قابل بازيافت، کم خطر و خطرناک قابل شناسایی خواهند بود. در ادامه با کدهای بازیافت پلاستیک بیشتر آشنا خواهیم شد.

کدهای بازیافت پلاستیک

تا اینجا مقاله با معنی علایم بازیافت روی پلاستیک و اطلاعاتی که به ما می‌دهد آشنا شدید. در این قسمت قصد داریم ۷ علائمی که روی کالا پلاستیکی درج می‌شود را به صورت دقیق بررسی کنیم تا با شرایط بازیافت هر یک از آن‌ها بیشتر آشنا شوید.

شماره 1 PET یا PETE (پلی اتیلن ترفتالات)

این پلاستیک قابل تغییر برای استفاده مجدد است و تا 90 درصد می توان بسته بندی محصول را بازیافت کرد. عموما شفاف بوده و برای تولید بطری های نوشابه و آب معدنی از آن استفاده می شود. آن ها نسبتا بي خطرند اما به دليل متخلخل بودن، امکان نفوذ باکتری درونشان وجود دارد. پس توصیه می ‌شود از این بطری‌ ها تنها یک بار استفاده شود و از ریختن مایعات داغ یا قرار دادن آن‌ ها در فریزر خودداری شود.

شماره 2 HDPE (پلی اتيلن متراکم)

پلاستيک کدر رنگ و سفت و سخت اما بی خطری است که در ساخت ظروف مايع ظرفشویی و ساير مواد شستشو مورد استفاده قرار می گیرد. اين پلاستيک خشک است اما زود شکل می‌ گیرد و به ‌راحتی و به سرعت بازیافت می‌ شود.

شماره 3 PVC (پلی وینیل کلراید)

یک پلاستیک نرم و قابل انعطاف است که برای تهیه بطری های روغن مايع، لوله های پلاستیکی، عایق کابل ها و سیم های برق به کار می رود. محصولات ساخته شده با استفاده از پلاستیک PVC قابل بازیافت هستند اما محصولات پس از بازیافت نباید برای کاربرد مواد غذایی یا برای استفاده کودکان استفاده مجدد شوند. هم چنین این مواد در برابر حرارت مواد خطرناکی از خود منتشر می کنند، لذا باید از تماس مواد غذایی گرم با این نوع پلاستیک و یا سوزاندن آن خودداری شود.

شماره 4 LDPE (پلی اتيلن با تراکم کم)

شما هر روز با این نوع از پلاستیک برخورد دارید. همان کیسه های نایلونی که در دست می گیرید از پلی اتیلن با تراکم کم ساخته شده اند. جزو پلاستیک ‌های بی خطر هستند ولی معمولا قابل بازیافت نیستند. به همین دلیل توصیه می ‌شود سبد خرید و کیسه‌ های پارچه ‌ای جایگزین این کیسه‌ ها شوند.

شماره 5 PP (پلی پروپیلن): یک ماده پلاستیکی بسیار خوش بازیافت که جزو پلاستیک ‌های بی خطر است که در مجاورت با مواد غذایی داغ هم خطری را برای استفاده کننده ایجاد نمی ‌کند. ظرف ماست و ظروف مشابه که دهانه گشادی دارند هم چنين نی نوشيدنی ها از این نوع پلاستیک ساخته می شوند.

شماره 6 PS (پلی استایرن)

این ماده که اغلب در ظروف یکبار مصرف استفاده می شود، به سختی بازیافت می شود. توجه داشته باشید که این نوع پلاستیک در مجاورت با غذای داغ سمی و سرطان زا می ‌شود. پس از گرم کردن غذا در این ظروف جدا خودداری نمایید.

شماره 7 OTHER (سایر پلاستیک‌ ها)

سایر پلاستیک ‌ها مانند پلی ‌اورتان، پلی کربنات، پلی آمید و هم چنین آلیاژهای پلاستیکی در این دسته قرار می گیرند. استفاده از این جنس پلاستیک به ویژه برای غذا همیشه آخرین گزینه تان باشد و این را بدانید که این گزینه معمولا غیر قابل بازیافت است.

سایر علائم روی ظروف پلاستیکی

علاوه بر نمادهای مربوط به بازیافت، ممکن است علائم دیگری را نیز روی مواد ساخته شده از پلاستیک ببینید. این نشانه ها به ما کمک می کنند تا ماده پلاستیکی مورد نظر را در شرایط مطلوب نگهداری کنیم تا از نظر بهداشتی مشکلی پیش نیاید. پرکاربردترین این علامت ها عبارتند از:

• علامت لیوان و چنگال: علامت گیلاس و چنگال نشان می‌دهد که ظرف مورد نظر به ‌طور خاص برای نگهداری مواد غذایی ساخته شده است و برای مواد غذایی و آشامیدنی ایمن است.
• علامت بازیافت: نشان‌دهنده قابلیت بازیافت پلاستیک است.
• علامت سبز یا برگ: به معنی دوستدار محیط زیست یا قابل تجزیه بودن پلاستیک است.
• علامت دایره با عدد داخل آن (مثل 90°C): نشان‌دهنده حداکثر دمایی است که پلاستیک تحمل می‌کند.
• علامت ماشین ظرفشویی روی ظروف پلاستیکی: این علامت نشان می دهد که ظرف پلاستیکی شما قابلیت قرار دادن در ماشین ظرف ‌شویی را دارد. اگر ظرف مورد نظر از این علامت برخوردار بود، بهتر است که در طبقه بالای ماشین ظرف ‌شویی شسته شود چرا که اگر ظروف پلاستیکی را در طبقه پایین بچینید ممکن است بر اثر حرارت المنت آب شوند.
• علامت BPA FREE :BPA (بیسفنول‌آ) نوعی ماده شیمیایی صنعتی است که به ‌ویژه در تولید محصولات پلاستیکی از جنس پلی ‌کربنات کاربرد دارد. گفته می ‌شود که BPA می ‌تواند از ظرف به ماده غذایی یا نوشیدنی داخلش راه پیدا کند. مواجهه مکرر بدن با این ماده شیمیایی اتفاق خوبی نیست و با عوارض احتمالی مختلفی خصوصا برای رده سنی کودکان در ارتباط است. از این ‌رو ظروف پلاستیکی فاقد BPA گزینه کم ‌خطرتری برای سلامتی به ‌شمار می ‌روند. این علامت یعنی این محصول فاقد مواد شیمیایی مضر (مانند بیسفنول A) است و برای غذا و نوشیدنی ایمن‌تر است.